امروز قصد دارم به بخش‌هایی دیگر از کتاب « بودیسم و صوفیسم »نوشته دکتر عبدالحمید ضیایی اشاره کنم
برخی محققان بودا را آدم ابوالبشر خوانده اند و جزیره سرندیپ( سریلانکا) را که معبد دندان بوداست مهبط آدم شمرده اند و قدم گاه بودا را قدم گاه آدم خوانده اند. عده‌‌‌ای نیز وی را با الیاس و خضر تطبیق داده اند. دکتر سید حسین نصر بودا را منتسب به ذوالکفل دانسته است. و برخی سوگند به انجیر در سوره تین را اشاره به درخت انجیری می‌دانند که بودا زیر آن به اشراق رسیده است. عده‌‌‌ای نیز وی را هرمس که به قولی همان ادریس است یکی دانسته اند.
عده‌‌‌ای نیز بودا را موسس مذهب صابئین دانسته اند. عده‌‌‌ای نیز بودا را در کنار مانی و مزدک جزو پیامبران دروغین یاد کرده اند.
اولین کسی که بطور خاص از تاثیر سنت‌های هندی بر عرفان اسلامی‌سخن رانده « فون کرمر» است که در مقاله‌‌‌ای در سال 1888 آداب مستتر در عرفان اسلامی‌را به کل برگرفته از سنن هندو دانسته است.
« گلدزیهر» به شباهت‌های بسیار بین ابراهیم ادهم و بودا اشاره کرده است و داستان ابراهیم ادهم را کاملاً برگرفته از زندگی بودا دانسته است.
نیکلسون معتقد است عرفان اسلامی‌ریشه در سنت اسلامی‌و قرآن دارد و حتی اگر اسلام به طرز معجزه آسایی در سرزمینی به دور از مجاورت فرهنگ‌های دیگر می‌بود باز از دل آن عرفان پدید می‌آمد اما از دیگر سو معتقد است عرفان اسلامی‌و تصوف در حوزه مسائل اجتماعی متاثر و وامدار از رهبانیت بودایی است. اما دکتر زرین کوب معتقد است که این دو در اساس با یکدیگر متفاوت هستند.
هم اکنون بودیسم با سرعتی چشمگیر در حال گسترش در آمریکا و اروپا می‌باشد. از مهمترین دلایل گرایش غربیان به بودیسم می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد: فرد گرایی و عدم تاکید بر عبادت جمعی، مسکوت بودن امر الوهی، نیاز به صلح، آرامش و معنویت و تعامل با محیط زیست
از نظر کثیری از محققان ادیان ابراهیمی‌نمی‌توان آیین بودا را دین نامید زیرا این آیین امور ماوراءالطبیعی و غیر مادی را بر نمی‌تابد و ماده را تنها موجود ازلی و ابدی می‌داند که خالقی نداشته است و به مراسم آیینی یا پرستش مابعدالطبیعه و خداشناسی توجهی ندارد.
بودایی‌ها خود را به این نام نمی‌شناسند. بودایی‌ها خود را پیرو درمه می‌دانند. درمه در واقع حقیقت است همان حقیقتی که وقتی بودا به مقام بودهی یا همان اشراق رسید آن را دریافت.
تاریخچه آیین بودا دو هزار و پانصد سال قبل در بنارس آغاز می‌شود و آن زمانی است که شاهزاده‌‌‌ای نپالی به نام سیذارتا یاگوتاما، بودا می‌گردد یعنی بیدار می‌شود و اشراق می‌یابد. او پس از تربیتی شاهانه ، زندگی خانوادگی را رها کرد و زیر نظر مربیان معنوی متعددی تربیت یافت. او همچنان راه خود را می‌جست. مدتی به خود آزاری پرداخت و آن را هم کنار گذاشت و سرانجام در زیر یک درخت در جایی که اکنون به بودگیا شهرت دارد، به یافت معنوی رسید.